اکوسیستم دیجیتال فرش دستباف
1. مقدمه
قالی یا فرش ایرانی از دیرباز معروف و مورد استفاده بوده، سند آن نیز «گزنفون» تاریخ‌نگار یونانی (دوران زندگی او حدوداً بین سال‌های ۴۳۰ تا ۳۵۴ پیش از میلاد بوده‌است) در کتاب سیرت کوروش، می‌نویسد: «ایرانیان برای این‌که بسترشان نرم باشد قالیچه زیر بستر خود می‌گسترند.»
قدیمی‌ترین فرش شناخته شده در جهان قالی 2500 ساله پازیریک است که در 1949 م، در جنوب سیبری کشف‌شد و آن را بافت ایران در دوره هخامنشی دانسته‌اند. آشکار است که قالی‌بافی در ایران در دوره هخامنشی وجود داشته و در قرن پنجم پیش از میلاد، دوره‌ای طولانی از تکامل را پشت‌سر گذاشته است.
یکی از پدیده‌های قابل توجه در سال‌های اخیر روند رو به رشد جهانی شدن است؛ ایران نیز به منظور گسترش صادرات غیرنفتی و حضور در بازارهای جهانی درصدد پیوستن به سازمان تجارت جهانی(WTO) برآمده و در حال حاضر عضو ناظر این سازمان است. یکی از صنایع مهمی که بدین منظور باید مورد مطالعه قرار گیرد صنعت فرش دستبافت است. از طرف دیگر، تاریخ فرش ایرانی آنطور که بایسته و شایسته است ثبت و ضبط نشده است، از این رو، ما «اکوسیتم دیجیتال فرش دستباف» را به منظور حضور در بازارهای جهانی و هم ثبت تاریخ ارزنده این هنر اصیل ایرانی، طرحی جامع و کاملی که تمام ابعاد فرش را از تامین، تولید تا صادرات و تجارت را دربر بگیرد، راه‌اندازی کردیم.
2. تعریف اکوسیستم
اكوسیستم (فرانسوی: Écosystème/ انگلیسی: Ecosystem) لغتی است كه از دو كلمه «اكو» و «سیستم» تشكیل شده و از یك صفت و یك اسم ساخته شده است. «اكو» (ایكوس) به معنای مسكن، خانه، محل زندگی و «سیستم» به معنای نظام است، پس در لغت می‌توان اكوسیستم را «نظام محل زندگی» (اعم از جاندار و بی‌جان) نامید.
3. انواع اکوسیستم
- ماكرواكوسیستم‌ها (Macro Ecosystems) یا اكوسیستم‌های بزرگ
- مزواكوسیستم‌ها (Meso Ecosystems) یا اكوسیستم‌های متوسط
- میكرواكوسیستم‌ها (Micro Ecosystems) یا اكوسیستم‌های كوچك.
4. اکوسیستم دیجیتال
اکوسیستم دیجیتال محیطی بدون مرزهای محدود یا از پیش تعیین شده متشکل از بازیگران مختلف شامل انسان‌ها، ماشین‌ها، ابزارها و نرم‌افزارها یا پروتکل‌ها است که تعامل آن‌ها روی زیرساخت‌های دیجیتال و بر پایه ارتباط‌های دارای مبدا یا مقصد دیجیتالی مفهوم می‌یابد. هر اکوسیستم دیجیتال می‌تواند شامل چندین اکوسیستم دیجیتال دیگر درون خود باشد. بزرگی هر اکوسیستم دیجیتال لزوما ارتباط مستقیمی با ارزش یا طول عمر آن نخواهد داشت.
5. تعریف اکوسیستم دیجیتال فرش دستباف
منظور از «اکوسیستم دیجیتال فرش دستباف» بستر و محیطی دیجیتال مبتنی بر تکنولوژی‌های وب و موبایل است که تمامی نقش‌آفرینان هنر/صنعت فرش دستباف از طریق آن می‌توانند کلیه فعالیت‌های کسب و کار خود را به صورت دیجیتال انجام دهند و به تعامل با یکدیگر بپردازند. در اکوسیستم فعالیت‌های دانشی، پژوهشی، صنعتی، تجاری، تنظیم‌گری، ارتباطات و بین‌الملل با ساختاری دیجیتال توسط همه نقش‌آفرینان اعم از گروه‌های تولید، تجار، تأمین‌کنندگان، سرمایه‌گذاران، خریداران و دستگاه‌های پشتیبان و نظارتی با جامعیت و دامنه گسترده انجام می‌شود.
توسعه زیرساخت دیجیتال کسب و کارهای مرتبط با فرش دستباف از تولید و بازاریابی تا فروش بدون محدودیت جغرافیایی و برای زبان‌های مختلف از اهداف مهم این اکوسیستم است. همچنین توسعه بانک محتوایی مرجع در زمینه فرش دستباف به زبان‌های مختلف و برقراری ارتباطات دوسویه دیجیتال بین بازیگران اکوسیستم فرش دستباف و توسعه ساختار تجارت الکترونیک و فروش آنلاین از جمله اهداف این اکوسیستم دیجیتال می‌باشد.
گسترش جامعه مخاطبین درون و برون مرزی، توسعه سیستم‌های پشتیبان فروش نظیر خدمات صدور بیمه‌نامه و کارشناسی، سیستم‌های پشتیبان تصمیم‌گیر و همچنین بهره‌گیری از ابزارهای دیجیتال در زمینه آموزش از موضوعات مهم «اکوسیستم دیجیتال فرش دستباف» می‌باشد.
6. واحدهای اکوسیستم دیجیتال فرش دستباف
هر اکوسیستمی از واحدهای اجرایی و پشتیبانی تشکیل شده است. این واحدها می¬توانند به تناسب نیاز کم و زیاده شده و به مرور عملیاتی شوند. در ادامه واحدهای «اکوسیستم دیجیتال فرش دستباف» را با شرح مختصری از اهدافی که پیگیری خواهند کرد، معرفی می‌کنیم.
6-1. هایپرمارکت (بازار فروش) آنلاین فرش دستباف
هایپرمارکت، فروشگاهی است که توانایی برآورده کردن احتیاجات سبد خرید مشتریان خود را در یک بار بازدید، داشته باشد. هایپرمارکت فرش، با ارائه انواع محصولات این امکان را برای بازدیدکنندگان و مشتریان فراهم می‌کند که علاوه بر تفریحی هیجان¬انگیز میان طرح و نقش و رنگ، خاطره¬ای ماندگار داشته باشد و در نهایت برای حفظ خاطره خوش و پررنگ و لعاب خود، خریدی را صورت دهد.
در ذیل هایپرمارکت آنلاین فرش دستباف، خدمات ذیل ارایه می‌شود:
- فروشگاه و نمایشگاه مجازی (بدون محدودیت جغرافیایی)
- حراجی آنلاین فرش نفیس و دست دوم (بدون محدودیت جغرافیایی)
- فستیوال¬های فصلی و مناسبتی در سطح دنیا
6-2. باشگاه «تجار و تولیدکنندگان» / باشگاه «مشتریان»
باشگاه، یک سیستم و موجود زنده و دارای حیات تلقی می‌شود که در «اکوسیستم دیجیتال فرش دستباف» اهداف زیر را در دو سطح «باشگاه مشتریان» و «باشگاه تجار و تولیدکنندگان» پیگیری می¬کند:
- برندینگ مرکز ملی فرش ایران و فرش دستباف ایران
- شناسایی ظرفیت‌های استانی به ویژه استان¬های مرزی در تولید بهینه و برنامه¬ریزی صادراتی
- آشنایی با فرهنگ فرشبافی و طرح و نقش ویژه هر استان، ناحیه و منطقه فرش بافی
- آشنایی با نقاط ضعف و قوت استان¬های تولیدکننده فرش
- شناسایی فرصت‌های سرمایه‌گذاری استان به منظور ارتقا و بهبود تولید فرش دستباف
- ایجاد فرصت‌های شغلی مرتبط با تامین و تولید فرش دستباف در مناطق کم برخوردار و محروم
- اطلاع از نقاط ضعف و قوت آموزشی فرش
- گردآوری داده‌ها به منظور پایش، برنامه‌ریزی، ارزشیابی و رتبه‌بندی در سطوح ملی، منطقه‌ای و فرامنطقه¬ای
- دستیابی به بهترین مدل و مكانیسم‌ها برای ایجاد شبكه‌‌های ملی و منطقه‌ای
- مرور و تبادل اطلاعات حاصل از تجارب و موفقیت‌های به‌دست آمده در زمینه آموزش و تجارت در سطوح استانی، ملی، منطقه‌ای و فرامنطقه¬ای
- امکان اخذ مشارکت سازمان‌ها، نهادها، ارگان‌ها و تمامی مجموعه‌های دولتی و خصوصی فرهنگی، هنری، اجتماعی، اقتصادی، بهداشتی، درمانی و سیاسی در معرفی فرش دستباف ایران
6-3. دانش‌نامه آنلاین فرش دستباف ایران - Wiki Carpet
داشتن بانکی از اطلاعات، همواره این امکان را فراهم می‌کند که در کمترین زمان ممکن به بیشترین اطلاعات مفید و ارزنده دست یافت. هدف از داشتن ویکی فرش آن است که تمام اطلاعات مربوط به فرش دستباف ایران، اعم از نخ ریسی، رنگ¬سازی و رنگرزی نخ، طرح و نقشه اصیل فرش دستباف ایرانی، انواع گره¬های فرش و به طور کلی همه جز به جز تامین و تولید فرش دستباف ثبت و ضبط شود. برخورداری از ویکی فرش به راحتی امکان استخراج تاریخچه فرش هر استان را می¬دهد و گنجینه¬ای ماندگار برای نسل¬ها خواهد بود.
6-4. آکادمی آنلاین فرش دستباف
با راه‌اندازی آکادمی آنلاین فرش دستباف، «اکوسیستم دیجیتال فرش دستباف» این امکان را برای مرکز ملی فرش ایران فراهم می‌کند که با تدوین یک نقشه راه برای هر فراگیر، روند آموزش وی را پیگیری کند و نیرویی را آموزش دهد و تربیت کند که با ورود به بازار کار فرش کمترین دوره خطا و آزمون را تجربه کند. این مدرسه به جهت اختصاصی بودن در موضوع فرش، صرفا زنجیره تامین و تولید فرش را پوشش می‌دهد و می توان نقشه9های منحصر بفرد و اصیل فرش دستباف ایرانی را به صورت ماندگار و مادام‌العمر حفظ کند.
6-5. مجله آنلاین فرش دستباف
وجود یک مجله دیجیتال این امکان را برای مرکز ملی فرش ایران و تمامی بازیگران اکوسیستم فراهم می‌کند تا تمامی اطلاعات خود را به صورت بهینه و مناسب منتشر کنند. برخورداری از مدیریت محتوای مناسب و سئو شده، بهره‌مندی از مجموعه اطلاعات پایه درخصوص، فرش، نقشه، طرح و نقش آن به تفکیک استان، شهر و حتی روستا از جمله موارد مهمی است که در مجله آنلاین فرش ایران به طور مستمر و مداوم، مدنظر قرار دارد.
6-6. بیمه
از الزامات مهم هر اقدامی برخورداری از سیستم بیمه است که شاخه¬های مختلف فردی، کارگاهی، صادراتی و... را شامل می¬شود. در مراحل ابتدایی راه¬اندازی اکوسیستم دیجیتال، نظام بیمه حاکم بر فرش به اکوسیستم متصل شده و در ادامه توسعه و اصلاحات ساز و کار بیمه¬ای صنعت فرش دستباف ایرانی انجام خواهد شد.
6-7. سرویس رسانه تعاملی یا VOD فرش دستباف
رسانه تعاملی VOD، یک سیستم توزیع رسانه ویدیویی است که به کاربران این امکان را می‌دهد تا در هر مکان و هر زمانی که دلخواهشان است به تماشای برنامه مورد علاقه خود بپردازند و از لحاظ زمان‌بندی شبکه پخش کننده محدود نشوند. به بیان دیگر، کاربر VOD هر زمان که بخواهد به‌واسطه‌ی تمام دستگاه‌های هوشمند خود (تلویزیون، گوشی، لپ‌تاپ و تبلت) به هر محتوای ویدیویی موجود در این سرویس دسترسی خواهد داشت.
سرویس‌های رسانه تعاملی یا VOD (مخفف Video on Demand) در سال‌های اخیر محبوبیت زیادی پیدا کرده‌اند و حتی به‌مرور درحال جایگزین کردن تلویزیون‌های سنتی هستند. ما در «سرویس رسانه تعاملی یا VOD فرش دستباف» علاوه بر خدمات و محتوایی که به کاربر یا مصرف‌کننده نهایی عرضه می‌کنیم، برای کسب و کارهای تخصصی حوزه فرش دستباف نیز کانال جدیدی در جهت نمایش تبلیغات ایجاد کرده‌ایم.
طبیعت رسانه‌های تعاملی این امکان را ایجاد می‌کند که تبلیغات کسب‌وکار، نسبت به تلویزیون‌های سنتی در معرض دید مشتریان بالقوه بیشتری قرار بگیرند. به بیان دیگر محصول شما به‌جای نمایش در دوره محدود، به‌صورت نامحدود در معرض دید مخاطب مرتبط خواهد بود.